Diagnostische en behandelingsrichtlijnen voor PANDAS/PANS
De term Pediatrische Acute-onset Neuropsychiatrische Syndroom (PANS) beschrijft de klinische presentatie van een subgroep van obsessieve-compulsieve stoornissen die begonnen in de kindertijd. PANS kan ook een subgroep zijn van een vermijdende/beperkende voedselinnamestoornis.
PANS of PANDAS moeten worden overwogen telkens als symptomen van een obsessieve-compulsieve stoornis, voedselbeperkingen of tics zich plots manifesteren, en dit in combinatie met andere emotionele en gedragswijzigingen, frequent urineren, motorische afwijkingen en/of wijzigingen in het handschrift.
Snelle links:
Consensusverklaring om PANS/PANDAS te diagnosticeren: www.pandasppn.org/jcap2015
Advies van het Deskundigenpanel om PANS/PANDAS te behandelen: www.pandasppn.org/jcap2017
PANS en PANDAS diagnosticeren
Het PANS/PANDAS Onderzoeksconsortium, samen met NIMH, stelde een consensusverklaring op in verband met het diagnosticeren van PANS/PANDAS in de 2015 editie van het Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. Ga naar www.pandasppn.org/jcap2015 om de consensusverklaring te lezen.
PANS staat voor Pediatrische Acute-onset Neuropsychiatrische Syndroom en omvat alle gevallen van obsessieve-compulsieve stoornissen die abrupt optreden en/of beperkende eetstoornissen, die zijn vergezeld van ten minste 2 comorbide symptomen hier onder vermeld worden. In tegenstelling tot PANDAS vereist PANS geen streptokokkeninfectie. Hoewel PANS klinisch wordt gediagnosticeerd, denkt men dat het syndroom het resultaat is van een immuu respons op een aantal bacteriële of virale infecties die auto-immune antilichamen aanmaken die de hersenen beïnvloeden. De bacteriële of virale infecties omvatten, maar zijn niet beperkt tot, streptokokken, Mycoplasma pneumonia, influenza, infecties aan de bovenste luchtwegen en sinusitis. Psychosociale stress kan de symptomen ook verergeren.
De huidige PANS-criteria zijn:
- Abrupte manifestatie of abrupt opnieuw optreden van obsessieve-compulsieve stoornissen of beperkende eetstoornis
- Comorbide neuropsychiatrische stoornissen (ten minste 2) met een gelijkaardig acuut ontstaan:
- verhoogde en/of scheidingsangst
- sensorische versterking of motorische afwijkingen (inclusief tics en dysgraphia)
- gedragsregressie
- plotse achteruitgang in schoolprestaties
- stemmingsstoornis (prikkelbaarheid, agressie, en/of ernstig oppositioneel gedrag)
- urinaire symptomen
- somatische aanwijzingen (inclusief slaapstoornissen)
- De symptomen worden niet beter verklaard door een gekende neurologische of medische afwijking
PANDAS is een afkorting voor Pediatrische Auto-immuun Neuropsychiatrische Afwijkingen Geassocieerd met Streptokokkeninfecties. De term wordt gebruikt om een subgroep van kinderen en adolescenten te beschrijven die plots een acute obsessieve-compulsieve stoornis en/of ticstoornis ontwikkelen, na een infectie van groep A- streptokokken, zoals “streptokokkenkeel”. Het gaat typisch gepaard met aanvullende symptomen die ook worden teruggevonden in PANS.
De huidige PANDAS-criteria zijn:
- Aanwezigheid van obsessieve-compulsieve stoornis en/of tics, in het bijzonder meerdere, complexe of ongewone tics.
- Leeftijdsvereiste (symptomen van de stoornis manifesteren zich voor het eerst vanaf de leeftijd van 3 jaar en de puberteit).
- Acuut ontstaan en episodisch (relapsing-remitting) verloop
- Verband met groep A- streptokokken (GAS) infectie
- Verband met neurologische afwijkingen, inclusief onvoorziene bewegingen
PANS en PANDAS behandelen
Het PANS/PANDAS Onderzoekconsortium, dat bestaat uit meer dan 30 experts en het NIMH, publiceerden nieuwe behandeladviezen voor PANS/PANDAS in het 2017 Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. Lees de richtlijnen op www.pandasppn.org/jcap2017.
De reeks van 3 artikelen bevatten aanbevelingen over diverse behandelingen zoals:
- Antimicrobiële stoffen en secundaire profylaxe
- Immuniteitsversterkende en ontstekingsremmende behandelingen, zoals NSAID’s, steroïden, IVIG en plasmaferese
- Beheer van symptomen met behulp van cognitieve gedragstherapie en psychiatrische geneesmiddelen
Aanvullende bronnen
- National Institute of Mental Health (NIMH): https://goo.gl/FSHNDu
- PANDAS Physicians Network (PPN): https://www.pandasppn.org/
PANDAS Physicians Network uses a professional translating service for all translated content. If the translated version differs from the English version, the English version will take precedence.